به گزارش صد کادو به قول مدیر آژانس ادبی «پل» شاید دلیل عمده عدم موفقیت نشر ایران در عرصه های بین المللی علیرغم برخورداری از محتوایی غنی عدم التزام به مقدمات و نداشتن آمادگی های لازم برای حضور در این حوزه هاست.
مجید جعفری اقدم درباره استفاده بهینه از فرصت ها و امکان های داخلی و بومی کشور برای حضور موفق در نشر بین الملل به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: ورود و حضور موفق در عرصه های بین المللی نشر نیازمند مقدماتی است که اهم آنها به فعالیت ها و برنامه هایی در داخل کشور مربوط می شوند. بدون التزام عملی به آنها حضور در بازارهای نشر و عرصه های بین المللی امری ابتر، فرصت سوز، هزینه سوز و اغلب بدون نتیجه است.
به گفته مدیر آژانس ادبی پل شاید دلیل عمده عدم موفقیت نشر ایران در عرصه های بین المللی علیرغم برخورداری نشر ایران از محتوایی غنی و حضور در رویدادهای بین الملل بخصوص نمایشگاه های بین المللی کتاب، ریشه در عدم التزام به مقدمات و آمادگی های لازم برای حضور در عرصه بین المللی نشر دارد.
حضور کم رنگ آژانس های آدبی و ناشران داخلی و خارجی
مدیر آژانس ادبی پل مقدمات و الزامات مهمی را که نشر در داخل برای حضور در عرصه بین الملل به آن نیاز دارد، در چهار محور تقسیم بندی کرد و افزود: نخست استفاده بهینه از فرصت ها و امکانات بومی و داخلی، دوم التزام به رفتار حرفه ای در عرصه های بین المللی نشر، سوم تولید محتوای مناسب با ذائقه جهانی و چهارم به کارگیری مدیران آشنا به نشر جهانی در مسئولیت های در رابطه با توسعه نشر کشور در جهان ضروریست.
جعفری اقدم فرصت نمایشگاه بین المللی کتاب تهران را یکی از پتانسیل های داخلی که می تواند در خدمت توسعه نشر کشور در خارج باشد دانست و افزود: وضعیت موجود بخش بین الملل نمایشگاه کتاب تهران در سه بخش نمایشگاهی، رویدادها و میهمان های خارجی قابل بررسی است. اساسا باید ناشران و آژانس های ادبی داخلی و خارجی در بخش نمایشگاهی شرکت نمایند و تازه های نشرشان را در معرض نمایش و معرفی قرار دهند. متاسفانه شاهد حضور پررنگ انجمن های دوستی، نمایندگی های برخی سفارت های خارجی، برخی سازمان ها و موسسات فرهنگی خارجی و داخلی (اغلب دولتی ) و حضور کم رنگ آژانس های آدبی و ناشران داخلی و خارجی هستیم.
او افزود: ازاین رو در بخش نمایشگاهی کتاب ها و آثار برای بازاریابی جهت فروش کپی ترجمه و رایت عرضه نمی شوند و کاربری های دیگری دارند.
شاهد حضور سفارشی کارها هستیم
مدیر آژانس ادبی پل درباره آنچه در اکثر نمایشگاه های خارجی دیده می شود، توضیح داد: در نمایشگاه های بین المللی شاهد حضور فعال ناشران و آژانس های ادبی داخلی و خارجی، که با هدف برگزاری جلسات گفتگو، مذاکره برای تبادل رایت کتاب ها و دیگر همکاریهای مشترک کنار هم جمع می شوند، هستیم. بخش بین الملل نمایشگاه کتاب تهران علیرغم اهمیت در منطقه از استقبال ناشران داخلی و خارجی محروم است، چونکه حضور در این رویداد را تشریفاتی می دانند و فعالیت در این نمایشگاه را در جهت کسب و کار خود نمی دانند (البته بحث حضور برخی ناشران خارجی یا نمایندگان فروش شان برای فروش کتاب های خارجی مبحث دیگری است که در مقوله بخش بین الملل نمایشگاه های کتاب نمی گنجد).
به گفته او از سالهای دور که نمایشگاه بین المللی کتاب تهران برنامه ریزی شد، ناشران داخلی و خارجی از بخش بازار جهانی کتاب نمایشگاه استقبال خوبی کردند، اما وقتی متوجه شدند این حضور برای آنها چیزی جز هزینه و صرف وقت ندارد، مبحث را ادامه ندادند. در نتیجه بازار جهانی کتاب نمایشگاه به روزگاری که شاهد آن هستیم افتاد.
مسؤلان برگزاری نمایشگاه برای خالی نماندن بخش بین الملل از حضور هر موسسه و تشکیلاتی که شاید بوی بین الملل بدهد در این فضا استقبال می کنند. آنها کاری به خروجی بخش بین الملل ندارند. چونکه فقط خویش را موظف و مکلف به برگزاری این رویداد می دانند در پاسخگویی به خروجی این رویداد مسئولیتی در خود احساس نمی کنند.
مدیر آژانس ادبی پل درباره حضور میهمان های خارجی در بخش بین الملل بیان نمود: در بخش حضور میهمان های خارجی شاهد حضور نماینده های بخش فروش برخی موسسات انتشاراتی خارجی و برخی ناشران خارجی سفارشی کار هستیم (به اصطلاح خارجی ها ناشران روپایی)، یعنی ناشرانی که دنبال گرفتن سفارش برای ترجمه و چاپ هستند. این ناشران بیشتر دنبال ترجمه و چاپ (نه نشر) عناوین ایرانی در حوزه های دینی و دفاع مقدس با هزینه نهادهای دولتی هستند. میهمان های دیگر نمایشگاه مدعوین مسئولین دولتی و افراد اعزامی رایزنی های فرهنگی هستند. امیدواریم مسؤلان ارشاد پاسخگوی نتیجه حضور این میهمان های خارجی که اغلب با هزینه دولت در نمایشگاه شرکت می کنند، باشند.
فلوشیب ویژه ناشران و آژانس های ادبی خارجی است
به گفته جعفری اقدم، در عرف جهانی افرادِ خارجیِ شرکت کننده در نمایشگاه ها یا با هزینه خودشان در نمایشگاه شرکت می کنند یا نمایشگاه ها در چارچوب برنامه فلوشیپ به صورت محدود ناشر یا آژانس ادبی خارجی را با هزینه نمایشگاه و با هدف مشخص دعوت می کند. دعوت مسئول دولتی در فلوشیپ نمایشگاه نمی گنجند، فلوشیب ویژه ناشران و آژانس های ادبی خارجی است. اما در ایران از میان افراد دعوت شده به نمایشگاه، کمتر نام ناشر یا آژانس ادبی خارجی دیده می شود.
مدیر آژانس ادبی پل درمورد رویدادهای بخش بین الملل اظهار داشت: در بخش رویدادهای فرهنگی بین الملل به جز چند برنامه رونمایی کتاب که توسط دبیرخانه گرنت ایران و بخش بین الملل حوزه هنری اجرا کردند، برنامه و رویداد خاصی ندیدیم. بخصوص این که بخص خصوصی نقش بسیار کمی در بخش بین الملل نمایشگاه سال جاری داشت.
جعفری اقدم افزود: با این که امکانات زیادی در داخل کشور داریم که می تواند در خدمت توسعه نشر کشور در جهان قرار گیرد، ولی متاسفانه مورد غفلت قرار می گیرد و برخی متولیان امور، توسعه نشر کشور در جهان را در حضور پرهزینه و اغلب بی نتیجه دوستان در نمایشگاه های بین المللی کتاب می دانند. نگران نتایج رویکرد حاکم و موجود در وزارت فرهنگ و ارشاد برای توسعه نشر ایران در میان الملل هستم.