سوگ ایرانی

صد كادو: «در ایران بعد از اسلام آیین سوگ پیشوای سومین شیعیان حسینِ علی (ع) همچنان باشكوه در سراسر ایران، حتی برون از مرزهای این سرزمین برگزار می گردد. آیین های سوگ و سور همواره در ایران كاركردی فراگیر داشته اند و بیشتر آیین هایی مردمی بوده اند.»

به گزارش صد كادو به نقل از ایسنا، میرجلال الدین كزازی در یادداشتی در روزنامه شرق نوشت: «یكی از پایدارترین، كهن ترین هنجارها و آیین های فرهنگی در ایران آیین و هنجاری است كه بر پایه، مایه و توان نیرومند و رانیی (عاطفی) در نهاد آدمی استوار شده است: شادی و اندوه. یا در كاربرد برونی و رفتارشناختی آن دو، در سور و سوگ در تاریخ و فرهنگ ایران، ما به آیین هایی پرشمار بازمی خوریم كه در سرشت و ساختار سوگینه اند یا سورینه.

خوشبختانه آیین های سور در فرهنگ و منش ایرانی بر آیین های سوگ چیرگی و برتری داشته اند. از این روی، شمارشان بیشتر از آن دیگری بوده است، هنوز هم هست. با این همه، آیین های سوگ هم در درازنای روزگاران همچنان نزد ایرانی ها كاركرد و روایی داشته اند، آنان را به دریغ و اندوه گرفتار آورده اند. نامورترین این آیین ها در ایران كهن، آیینی بوده است كه در سوگ سیاووش برگزار شده است. این آیین سوگ در سده های اولین هجری هم هنوز در شهرهای بزرگ ایران روایی داشته است. نمونه نوتر این آیین در ایران بعد از اسلام آیین سوگ پیشوای سومین شیعیان حسینِ علی (ع) است. این آیین سوگ همچنان باشكوه در سراسر ایران، حتی برون از مرزهای این سرزمین برگزار می گردد. آیین های سوگ و سور همواره در ایران كاركردی فراگیر داشته اند و بیشتر آیین هایی مردمی بوده اند اما پیرامون این آیین ها، هنجارها و كاركردهایی فرهنگی – هنری هم پدید آمده است؛ هنرهایی مانند ادب – بخصوص ادب پارسی -، یا خنیا و آهنگ، یا حتی نمایش. این نمایش ها از آن روی كه آیین های سور و سوگ كاركردی مردمی داشته اند به گونه خیابانی برگزار می شده است. هر ایرانی را شما بنگرید یادمان هایی دیرپای از این آیین ها، بخصوص آیین سوگ در یاد خویش نهفته می دارد. هنگامی كه سخن از این آیین ها می رود یا در آنها همباز می شود، فرایاد روزگاران كودكی می آید به شهر و زادگاه خویش بازمی گردد، به آن كویی كه آشناترین كوی نزد اوست چونكه سالیان كودكی خویش را در آن گذرانیده است و به همین سان فرایاد خانواده، خویشان، دوستان و آشنایان، آن چه در آن روزهای سوگ رخ می داده است، می آید. این آیین ها بر پایه آن چه گفته شد، از استوارترین پایگاه های فرهنگ و منش ایرانی هستند. پس همواره می باید كوشید كه نژادگی و كاركرد ناب تاریخی و فرهنگی و منشی خود را پاس بدارند و از گزند و صدمه به دور بمانند.»