مانع های مستندنگاری حرفه ای از پروژه های بزرگ و ملی چیست؟

به گزارش صد کادو، یک مستندساز و تهیه کننده با توضیحاتی در رابطه با ظرفیت های لایحه مستندنگاری مصوب هیات دولت بیان نمود: از چالش های ساخت مستند در این راه مقاومت روابط عمومی های دستگاههای اجرایی و تداخل با بند چ، نبود اهتمام جدی سازمان سینمایی و عدم آشنایی کامل مستندسازان با قوانین و مسائل فنی است.
به گزارش صد کادو به نقل از ایسنا، سال در دولت دوازدهم مصوبه ای در هیات وزیران در ارتباط با اجبار دستگاههای اجرایی به مستندسازی حرفه ای به تصویب رسید. این مصوبه با واکنش مثبت مستندسازان همراه شد اما تابحال به مرحله اجرا نرسیده است.
بیشتر بخوانید:
یک واکنش صنفی به مصوبه دولت برای مستندسازها
تازه ترین خبر از مصوبه ای که ۱۷ ماه است معطل مانده
در این زمینه همزمان با برگزاری جشنواره سینما حقیقت، نشست تخصصی «فرصت ها و ظرفیت های لایحه مستندنگاری ملی» با حضور حامد شکیبانیا (مستندساز)، ۲۳ آذر ماه در پردیس سینمایی ملت با حضور برخی از مسؤلان روابط عمومی سازمان ها و ارگان ها برگزار شده است.
طبق گزارش ستاد خبری شانزدهمین جشنواره بین المللی «سینماحقیقت»، شکیبانیا در این جلسه اظهار داشت: تعداد زیادی مستند امکان دارد توسط نهادهای مختلفی ساخته و در بسترهای مختلفی چون همایش ها و حتی تلویزیون پخش شود. این آثار بیشتر با پرداختن به مبحث پروژه ها ساخته می شوند. ازاین رو سالانه تعداد زیادی از چنین آثاری درحال تولید است. هر کدام از نهادها بودجه ای را به ساخت این آثار اختصاص می دهند. احیانا بودجه مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، نزدیک به ۱۰ میلیارد تومان است اما جالب است بدانید که بیشتر از ۱۰ یا ۲۰ برابر بخش های حرفه ای که در فضای مستند به تولید مستند می پردازند، مستندهایی از این دست برای نهادهایی ساخته می شوند که معلوم نیست کجا هستند. این آثار مستندهای تبلیغاتی هستند.

او یادآوری کرد: در سال ۹۷، انجمن صنفی تهیه کنندگان مستند از وزیر ارشاد درخواست جلسه کرد و در آن گفته شد که بودجه زیادی که در حوزه مستند وجود دارد به خود مستندسازان نمی رسد و آنها در نان شب مشکل دارند. نتیجه آن جلسه به طرح «مستند نگاری پروژه های ملی» منجر گردید.
شکیبانیا اضافه کرد: در شرکتهای مهندسی که پروژه های بزرگ کار می کنند، کارکنان با واژه مستندسازی آشنا هستند اما در آن موارد منظور از مستند ثبت اسناد و گرداوری مدارک مدون از کارِ در حال انجام می باشد که باید مستند باشد. چنین مستنداتی قابلیت ارجاعی به مبحث و انتقال تجربه را دارند. در پروژه های ملی با رعایت اسلوب ها و قوانین این چنینی، مستند ایجاد می شود ولی هیچ کدام از این موارد برای هنرمندان مفهوم «مستند» نمی دهد.

به گفته وی برخی از پروژه های مهندسی، گروه فیلمسازی هم دارند که معمولاً فیلم هایی تبلیغاتی با موسیقی حماسی برای تعریف کردن از خود است. البته گاهی این فیلمها، در حوزه مستندهای صنعتی هم جای می گیرند. نمونه های خیلی از مستندهایی که برای سدها، پالایشگاه ها، جاده ها و…. ساخته شده وجود دارد. مهم ترین و مشهورترین این مستندها مستند «موج مرجان خارا» ساخته ابراهیم گلستان است.

او اظهار داشت: بند چ ماده ۳۷ قانون احکام دائمی برنامه توسعه کشور سازمان ها را موظف می کند تا یک درصد از اعتبارات هزینه ای خویش را طی قرارداد مشخص با سازمان «صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران» جهت تولید برنامه های فرهنگ ساز و اطلاع رسان تخصیص دهند. کارگردانان و تهیه کنندگان این نوع پروژه ها همیشه با این چالش روبه رو هستند که فیلمشان تبلیغاتی نشود. بر همین مبنا این قانون شکل گرفت که دستگاه ها باید موظف شوند، برای پروژه های بزرگ، بخشی از بودجه هایی را که در اختیار دارند در اختیار مستندسازان تعیین شده بگذارند. این مورد تبدیل به یک لایحه ۳.۵ صفحه ای شد. طرح هایی مشمول این قانون می شوند که اعتبار کل آن حداقل یکصد برابر سقف حد نصاب معاملات متوسط باشد، یا طرح های دانش بنیان که به تشخیص دستگاه اجرایی برای نخستین بار در کشور اجرا می شوند، یا طرح هایی که در اجرای آن به تشخیص دستگاه اجرایی از تکنولوژی های جدید استفاده گردد و همینطور طرح هایی که باعث خودکفایی کشور در تولید یک محصول استراتژیک شود.

شکیبانیا اظهار داشت: در این حالت مقرر است محصول ما فیلمی مستند، غیرتبلیغاتی و خلاقانه باشد. سازمان ناظر و مرجع آن سازمان امور سینمایی و سمعی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. مجریان آن کارگردانان و تهیه کنندگان فیلم مستند دارای شماره نظام سینمایی و افراد تایید شده می شوند و مخاطبشان همه وزارت خانه ها، موسسات دولتی، شرکتهای دولتی، موسسات یا نهادهای عمومی غیردولتی می شود.

او از چالش های ساخت مستند در این راه را مقاومت روابط عمومی های دستگاههای اجرایی و تداخل با بند چ، عدم اهتمام جدی سازمان سینمایی و عدم آشنایی کامل مستندسازان با قوانین و مسائل فنی دانست و اظهار داشت: آئین نامه مستندنگاری و ثبت تصویری طرح ها و پروژه های کشور فرصت بی نظیری برای ثبت تاریخ توسعه کشور و هم ایجاد فرصت های شغلی گرانبها برای سینمای مستند و مستندسازان است.
شانزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» از ۲۰ تا ۲۵ آذر ماه در پردیس سینمایی ملت درحال برگزاری است.

منبع: صد کادو