ارتباطات، گفت وگوی اجتماعی و الزامات آن

به گزارش صد کادو گفتگو محل یکطرفه گفتن و شنیدن و اثبات یک نظر نیست بلکه برآمدن نظری جدید است.

به گزارش صد کادو به نقل از ایسنا، علی ربیعی، استاد مدیریت رسانه و ارتباطات، عضو هیات مدیره انجمن علمی مطالعات فرهنگی و ارتباطات در یادداشتی نوشت: «در مورد نقش ارتباطات در جوامع مطالب زیادی نوشته و گفته شده است. نقش ارتباطات و نشاط اجتماعی، نقش ارتباطات و جامعه شاد، نقش ارتباطات و انسجام اجتماعی از سطح خانواده تا سطح ملی و ارتباطات و توسعه موضوعات قابل بحثی هستند. چونکه امروزه نقش آفرینی ارتباطات از ارتباطات جهانی تا سطح خانواده کشیده شده است ولی من می خواهم از وجه دیگری به مساله ارتباطات توجه کنم.

موضوع و تمرکز این بحث درباره ارتباطات بعنوان زیر بنای گفتگوی اجتماعی است. امروز جامعه ایران با دو مشکل روبرو است. یکی کاهش گفتگوهای راهگشا، موثر و آرامبخش. این نقیصه بین ساخت قدرت و مردم، بین نهادهای اجتماعی و حتی خانواده ها قابل مشاهده می باشد. ارتباطات و گفتگو دو عنصر مورد نیاز برای ایران است.

و سپس اگر رنسانس را عامل عصر روشنگری اول در مقابل جهالت قرون وسطایی بشناسیم، می خواهم این نظر را بحث کنم که ما امروز در عصر دوم روشنگری قرار داریم. روشنگری این دفعه نه در مقابل جهالت بلکه در مقابل تخریب و برساختن های حقیقت ها و پساواقعیت هاست. روشنگری امروز در مقابل فیک نیوزها و حقیقت نمایی هاست. امروزه صدمه های تخریبی پروپاگاندا آنقدر عمیق شده است که مفهوم و ادبیات پساحقیقت شکل گرفته است.

به طور طبیعی هر جامعه و نهادی در هر سطحی باید یک سلسله اقدامات در دفاع از حقیقت داشته باشد. امروز نقش کنشگران ارتباطی و رسانه ای در بین این جریان پساحقیقت ساز برجسته تر از قبل شده است. امروزه نسبت وسیعی بین رسانه و زندگی اجتماعی به وجود آمده است و می خواهم به تبیین چهار نسبت بین این دو اشاره کنم.

اول

رسانه به مثابه به سطح آوردن مسائل قابل گفتگو است.

دوم

رسانه به مثابه تبیین گر است.

سوم

رسانه به مثابه جهت دهنده و روایت ساز است.

چهارم

هم که با رسانه های نوین بیشتر مطرح شده، خودِ رسانه بعنوان یک پدیده و مساله است.

امروز چه در حیطه ای مسائل اجتماعی بویژه فضای رسانه، ارتباطات و شبکه های اجتماعی پر از پیچیدگی هاست. به تعبیر هانتینگتون با سازمان های ساده نمی توان وارد جامعه پیچیده شد بلکه نیازمند سازمان های پیچیده در مقابل محیط پیچیده هستیم.

زمانی که بیشتر به دنبال انکار و ساده انگاری مسائل هستیم، این روش رفتار ساده در مقابل مسائل پیچیده به حساب می آید. این همان نقطه ای است که حتی نظریه پردازان بزرگی چون هابرماس هم در نظریه گفتگوی خود به الزامات گفتگوی اجتماعی اشاره می کنند. گفت وگوی اجتماعی الزاماتی دارد که باید آنها را شناخت.

اولین اجبار پذیرش این که مسائل اجتماعی شبیه پروژه های ساخت وسازی و مهندسی نیست که من تفاوت این دو را پروژه های فنسی و اجتماعی می نامم. پدیده ها و مسائل اجتماعی را نمی توان در یک فنس محصور کرد و تولید کالایی شده مساله را ساخت. مسائل اجتماعی ذی نفعان مختلف دارد و حل مسائل اجتماعی هم باید از درون جامعه بجوشد. نخستین شرط تبیین مشارکت دادن ذی نفعان مختلف می باشد.

دوم گفتگو با گفت – گفت، بخشنامه، سخنرانی و ارسال پیام های یکطرفه متفاوت می باشد. باید شرایط ارتباط را طوری فراهم نمود که همگان قادر به ارسال پیام باشند و گفتگو در شرایط برابر شکل بگیرد. گفتگو محل برآمدن نتایج جدید، حرف های جدید و دستاوردهای نوین است. گفتگو محل یکطرفه گفتن و شنیدن و اثبات یک نظر نیست بلکه برآمدن نظری جدید است.

سومین مورد داشتن سازمان برابر برای گفتگو است؛ به نحوی که ذی نفعان مختلف به وسایل ارتباط جمعی ملی و عمومی دسترسی مناسب داشته باشند. ساختن سازمان گفتگو و رسانه های ارتباطی برای اظهار نظر جامعه از کارکردها و وظایف دولت های توسعه گراست.

چهارمین اجبار گفتگوی اجتماعی، اخلاق است. متاسفانه تبیین و روشنگری مرزهای ظریفی با آنچه امروز در جامعه به صورت مضموم رشد کرده دارد و با پدیده های مضموم مثل افشاگری، رسواگری متفاوت است. اخلاق برای تبیین راهگشای برآمده از متن جامعه نیازمند اجبار اخلاق در گفتگو است. اخلاق از شیوه بیان تا امکان برابر و هدف گفتگوکنندگان و تبیین کنندگان را دربرمی گیرد. تبیین، گفتگویی برای زدودن امر غیر واقع از واقع و نشان دادن حقیقت گم شده در فضای پساحقیقت است. متاسفانه امروز مشاهده می نماییم که عده ای بلند صحبت کردن، تخریب کردن را به جای تبیین می نشانند.

روز جهانی ارتباطات را گرامی می دارم و آنرا به همه کنشگران ارتباطات، جامعه علمی که در ارتقای این مهارت و نظریه های آن کوشیده اند، فعالان رسانه ها که بعنوان زیربنای ارتباطات نقش آفرینی می کنند و همه کارکنان روابط عمومی ها تبریک می گویم.»

منبع: sadkado.ir