محمدرضا عباسیان با صد كادو مطرح كرد؛ فیلم فجر کارکرد بین المللی ندارد

صد کادو: محمدرضا عباسیان دبیر اسبق جشنواره فیلم فجر بیان کرد که اساساً کارکرد بخش بین الملل جشنواره فیلم فجر امروز نیاز به بازبینی جدی دارد.

محمدرضا عباسیان دبیر اسبق جشنواره فیلم فجر در گفتگو با خبرنگار مهر درباره ادغام بخش ملی و جهانی جشنواره فیلم فجر بعد از پنج دوره برگزاری مستقل «جشنواره جهانی فجر» اظهار داشت: از شروع این جداسازی و طی همه این پنج سال بارها گفته ایم که این اتفاق از ابتدا اشتباه بود. برگزاری جشنواره در همه دنیا استانداردهایی دارد و جالب است که امروز دوستان مدافع جداسازی هم دارند از استانداردها صحبت می کنند در صورتیکه در هیچ کجای دنیا چنین پدیده ای را شاهد نیستیم که یک دوره از یک جشنواره در ۲ بازه زمانی مختلف، با ۲ دبیر مختلف و ۲ محتوای مختلف اجرا شود. این اتفاق از ابتدا کاملاً نشدنی، غیراصولی و غیرحرفه ای بود.
وی اضافه کرد: دوستان اگر تمایل داشتند یک جشنواره تخصصی بین المللی برگزار کنند می توانستند بصورت مجزا و در هر بازه زمانی ای که به آن علاقه دارند، آنرا برگزار کنند. به ویژه که مدعی بودند پول این جشنواره را خارج از سیستم وزارت ارشاد تامین می کرده اند. می توانستند آنرا بعنوان نخستین دوره جشنواره ای تحت عنوان «جشنواره بین المللی فیلم تهران» برگزار کنند، اما این مضحک بود که بگوییم سی وچندمین دوره جشنواره فجر، بخش ملی اش در بهمن ماه با دبیری آقای فلان برگزار می گردد و بخش بین الملل اش در اردیبهشت ماه با دبیری فردی دیگر! از این منظر نفس این جداسازی از ابتدا غلط بود.
جشنواره فجر ۲۰۲۱ بخش بین الملل دارد؟
عباسیان درباره تصمیم گیری های شتاب زده هم در موعد جداسازی و هم در موعد ادغام مجدد هم اظهار داشت: بطور کلی این که اتفاقات و تصمیمات این روزها در وزارت ارشاد و سازمان سینمایی تا چه اندازه قابل دفاع است، خودش موضوع یک پیگیری جدی است که می توان جداگانه به آن پرداخت. در این مورد هم تا جایی که بنده پیگیری کرده ام هنوز بصورت شفاف جزئیات اعلام نشده و تنها در قالب یک خبر کوتاه به نقل از رییس سازمان سینمایی اعلام شده که این ۲ رویداد از سال ۱۴۰۱ مقرر است ادغام شود. یعنی جشنواره فجر در سال ۱۴۰۰ بخش بین الملل نخواهد داشت، هنوز هم درباره کیفیت برگزاری آن هیچ اعلام نظر رسمی ای نشده است. آیا ما در سال ۲۰۲۱ جشنواره بین المللی فجر خواهیم داشت؟ حالا چه بصورت ترکیبی چه بصورت مجزا. تکلیف این بخش هنوز مشخص نشده است و فقط می دانیم در سال ۲۰۲۲ مقرر است بصورت ادغام شده اجرا شود.
در ایران جشنواره ها فقط برای «برگزاری» برگزار می گردند و هیچ تأثیری در ارتقای فیلمسازی در کشور نداشته و ندارند. هیچ فیلمسازی امروز برای هیچ جشنواره ای در ایران فیلم نمی سازد. این وضعیت کلی جشنواره های ماست دبیر اسبق جشنواره فجر درباره قرار داشتن بخش بین المللی جشنواره فجر در سایه بخش ملی طی سالهای قبل از جداسازی هم توضیح داد: واقعیت این است که در دوره جداسازی هم شاهد اتفاق ویژه ای نبودیم. حلقه ای بسیار بسته از دوستان و نزدیکان یک طیف خاص، در فضای قلعه مانندی به اسم پردیس چارسو دورهم جمع می شدند! افرادی متولی برگزاری جشنواره شدند که اساساً متخصص برگزاری جشنواره نبودند. این افراد تخصص های دیگری مانند بازیگری، تهیه کنندگی، عکاسی، فیلمنامه نویسی و کارگردانی در سینما داشتند، اما چون جزو حلقه برگزارکنندگان بودند، مسئولیت هایی را هم در جشنواره گرفتند! عزیزی که مسئولیت خیلی مهمی در برگزاری جشنواره جهانی فیلم فجر داشت، همزمان مشغول کارگردانی سریالش هم بود!
وی افزود: دوستان بیایند و با آمار بگویند چه اتفاق ویژه ای در این پنج دوره برگزاری مستقل جشنواره جهانی رخ داد. سوال اصلی که رسانه ها باید پیگیر پاسخ آن باشند این است که کارکرد برگزاری یک جشنواره چیست؟ حتی بخش ملی جشنواره فیلم فجر از نظر محلی چقدر برد دارد؟ کارکرد تخصصی برگزاری یک جشنواره در دنیا این نیست. جشنواره ها در دنیا برگزار می گردند تا فیلمسازانی را به سمت یک چارچوب فکری مشخص سوق بدهند. کارکرد جشنواره ای مانند «کن» همین است که از دل آن عباس کیارستمی در می آید و در دنیا مطرح می شود. کیارستمی در ایران هم چندان مطرح نبود اما زمانی که در جشنواره «کن» عنوان شد، تبدیل به یک چهره جهانی شد و در ایران هم شناخته شد.
عباسیان در ادامه اظهار داشت: در ایران اما جشنواره ها فقط برای «برگزاری» برگزار می گردند و هیچ تأثیری در ارتقای فیلمسازی در کشور نداشته و ندارند. هیچ فیلمسازی امروز برای هیچ جشنواره ای در ایران فیلم نمی سازد. این وضعیت کلی جشنواره های ماست. اما اگر بخواهیم درباره بخش «بین الملل فجر» صحبت نماییم باید به یاد داشته باشیم که در دهه ۶۰ و اوایل دهه ۷۰ فیلم های خوبی در دنیا تولید می شد که علاقمندان سینما در ایران امکان تماشای آنها را نداشتند. دوستان جشنواره نسخه ۳۵ میلیمتری این فیلم ها را به ایران می آوردند که اکران آنها با استقبال بسیار زیادی هم مواجه می شد. خودم در دوران جوانی در صف می ایستادم تا فیلم های تارکوفسکی و دیگر فیلم های مطرح آن زمان را روی پرده ببینم. امروز این کارکرد از بین رفته و فیلم های روز دنیا را همه می توانند بصورت آنلاین در خانه ببینند.
وی اضافه کرد: دیگر کارکرد بخش بین المللی جشنواره فجر نمایش فیلم های ایرانی برای نمایندگان جشنواره های خارجی بود تا امکان عرضه بین المللی تولیدات سینمای ایران برقرار شود. این کارکرد هم امروز از بین رفته است و فیلمسازی که بخواهد فیلمش را به جشنواره های خارجی برساند، دیگر آنرا به «فجر» نمی دهد! فیلمساز بصورت آنلاین فیلمش را برای جشنواره خارجی آپلود می کند و حتی می تواند بدون مجوز رسمی فیلمش را به جشنواره خارجی برساند. فلان فیلمساز اساساً در ایران ممنوع الکار است اما فیلم می سازد و در جشنواره خارجی هم شرکت می کند! پس جشنواره «فجر» این کارکرد خودرا هم از دست داده است.
جداسازی «فجر جهانی» چه کمکی به سینمای ایران کرد؟
دبیر اسبق جشنواره فیلم فجر خود با طرح این پرسش که «در این شرایط جداسازی بخش جهانی جشنواره فجر با افزایش دو برابری هزینه برگزاری، چه کمکی به سینمای ایران کرد؟» افزود: در این اوضاع خراب اقتصادی حوزه فرهنگ، یک نوبت ۱۵ تا ۲۰ میلیارد تومان برای بخش ملی هزینه می شد و در نوبت بعد ۱۰ تا ۱۵ میلیارد برای بخش جهانی! کارکرد این هزینه ها چه بوده است؟ اساساً کارکرد بخش «بین الملل» جشنواره فیلم فجر امروز نیاز به بازبینی دارد. ما چه بهره برداری ای می توانیم از پتانسیل بالای سینمای ایران در عرصه بین المللی بواسطه برگزاری جشنواره فجر داشته باشیم؟ چه طیفی از فیلمسازان همسو با فرهنگ ایرانی، اسلامی و انقلابی را توانسته ایم جذب نماییم و فیلم های شان را به دنیا نشان دهیم؟ سینمای ایران را با چه واسطه ای می توانیم به بخش هایی از دنیا ارائه نماییم که تا امروز ارائه نشده است؟
وی افزود: حضور در جشنواره های مطرح مانند کن و برلین که از جانب بخش خصوصی دارد انجام می شود، باید دید بخش دولتی چه بازارهای جدیدی را می تواند برای سینمای ایران به وجود بیاورد. این ها کارکردهای جدید بخش «بین الملل» جشنواره فجر است که باید به آن فکر شود.
این مدیر فرهنگی با اشاره به سابقه دبیری خود در جشنواره فیلم فجر اظهار داشت: در زمان ما هم این مشکلات وجود داشت. ۴ ماه مانده به برگزاری جشنواره فیلم فجر بود که حکم دبیری بنده را زدند و برنامه ریزی برای بخش بین الملل در بازه چهارماهه شوخی است! در عمل اما بازهم تیم برگزاری بخش بین الملل در آن دوره بطور کامل متفاوت از تیم سنتی قبل و پس از ما در بنیاد فارابی بودند. بیلان کاری ما هم در همان شکلی که مورد علاقه دوستان بود، بمراتب بهتر بود. نمایندگان رسمی سینمای چین به ایران آمدند، هیأت اعزامی خانه سینمای لهستان را در جشنواره داشتیم. همه انتظاراتی که دوستان بطور کلاسیک از این بخش داشتند، رخ داد اما بطور قطع ما خودمان راضی نبودیم. اصلاح آن مسیر اما نیاز به برنامه ریزی بلندمدت داشت که تا امروز در آستانه چهلمین دوره جشنواره هم اتفاق نیفتاده است.
عباسیان در آخر درباره عضویت جشنواره جهانی فیلم فجر در فیاپف هم اظهار داشت: اساساً باید پرسید فضیلت عضویت در فیاپف برای ما چیست؟ فیاپف چه چیزی به ما ارائه می کند؟ باید بررسی شود که از روز اول چگونه ایران عضو قیاپف شد؟ نمایندگانی که از ابتدا رفتند، چه کسانی بودند و چه کسانی از همان ابتدا مخالفت کردند؟ همه این ها را هم که نادیده بگیریم باید بپرسیم عضویت ایران در فیاپف چه کمکی به ما خواهد کرد؟ نخستین اصل «فیاپف» این است که فیلم در جشنواره نباید سانسور شود، ما که این اصل را زیر پا می گذاریم و به اصول اولیه فیاپف متعهد نیستیم! پس عضویت در آنچه فضیلتی برای ما داشته که حالا برای از دست دادن ش وااسفا سر بدهیم!؟

منبع: صد کادو