هوش مصنوعی در کنار دهخدا تالیف لغت نامه با روش سنتی۴۰۰ سال طول می کشد

به گزارش صد کادو، رییس موسسه ذهخدا اظهار داشت: اگر بنا باشد با همین شیوه سنتی پیش برویم ۴۰۰ سال طول می کشد تا کار لغت نامه تمام شود.

به گزارش صد کادو به نقل از مهر، هفته گذشته محمدحسین امید رییس دانشگاه تهران در حاشیه جلسه خبری در گفتگو با خبرنگار مهر، در مورد وضعیت فعلی مؤسسه دهخدا و برنامه برای ادامه تألیف لغت نامه بزرگ فارسی اظهار داشته بود: اخیراً من با رییس مؤسسه دهخدا گفتگویی داشتم که بتوانیم از تکنولوژیهای جدید بخصوص هوش مصنوعی کمک بگیریم تا بتوانیم این کار را به اتمام برسانیم. با روند تألیف لغت نامه به شکل فعلی، امکان دارد تکمیل لغت نامه به عمر ما کفاف ندهد. بنابراین تلاش می نماییم با برنامه ریزی هایی و پیشبینی منابع، با استفاده از تمام ظرفیتهای موجود بتوانیم این پروژه را با سرعت به اتمام برسانیم. خوشبختانه رییس مؤسسه هم در این مورد خیلی فعال است و ما نیز کمک می نماییم که این کار انجام گیرد.
در همین راستا محمود بی جن خان رییس مؤسسه دهخدا به خبرنگار مهر اظهار داشت: در هفته های پیش جلسه ای با آقای دکتر امید داشتم برای بیان برنامه های خودمان در مؤسسه دهخدا، به ایشان گفتم که یک مشکلی که هم اکنون در لغت نامه برای تألیف لغت نامه بزرگ فارسی با آن روبرو می باشیم طول زمان تألیف است. از سال ۱۳۶۲ تا ۱۴۰۱ حرف «آ و الف»، و بخشهایی از حرف «ب» در هشت مجلد چاپ شده و دو مجلد هم آماده چاپ است. اگر بنا باشد با همین شیوه سنتی پیش برویم ۴۰۰ سال طول می کشد تا کار لغت نامه تمام شود! ما سال ۱۴۰۱ متوجه این مساله شده بودیم، همان وقت برنامه ریزی هایی در این مورد انجام شده و اقدامات اولیه انجام شده بود، که متاسفانه به دلایلی کار دو سه سال متوقف ماند. حالا با استفاده از تجربیات گذشته، می خواهیم از هوش مصنوعی استفاده نماییم و سرعت و دقت کار را بالا ببریم.
بی جن خان افزود: در نخستین اقدام، هیات مؤلفین را گرد هم آورده و روش جدید مبتنی بر هوش مصنوعی در مقیاس کوچک نمایش داده شد و مؤلفین کارآمدی آنرا مشاهده نمودند. هدف از این نمایش، تشریح کامل فرایند کار از ابتدا تا پایان به اساتید بود؛ که در اردیبهشت ماه سالجاری این برنامه را اجرا کردیم و موفق بود. طبق طراحی و برآورد دموی اجرا شده کاری را که در حالت عادی با نیروی انسانی ۴۰۰ سال طول می کشد، با کمک هوش مصنوعی میتوان به کمتر از یک دهم کاست.
او در پاسخ به این سؤال که دانشگاه تهران در این مورد چه کمکی می تواند بکند اضافه کرد: دکتر حسینی سرپرست پیشین دانشگاه تهران و دکتر امید رییس دانشگاه با همراهی قابل تقدیری از این طرح استقبال کردند و در همان روزی که با ایشان جلسه داشتیم، دستورات لازم را به معاونت پژوهشی دانشگاه جهت پشتیبانی از این پروژه صادر کردند. پروژه های هوش مصنوعی، پیچیدگی های فنی زیادی دارد. بخصوص تامین سخت افزارهای مورد نیاز همچون پردازنده ها و هزینه های سنگین در رابطه با آن، همچون چالش های پیش روی این طرح است. مورد بعدی هم آن کسانیکه خبره هستند و می توانند بنشینند و کد بنویسند، اینها هم تعدادشان زیاد نیست و علی‌ای‌حال این کار هزینه می برد. مورد دیگر افزایش تعداد مؤلفان همینطور تامین بودجه کافی جهت بررسی خروجی هوش مصنوعی و تألیف نهائی است.
رئیس مؤسسه دهخدا افزود: دانشگاه ظرفیت ضروری جهت این کار را دارد و طی گفتگوها این مساله را مد نظر قرار داده است که پروژه را فراتر از سطح یک لغت نامه عادی تعریف نمائیم. به این معنا که هدف اصلی، ایجاد یک مدل زبانی اختصاصی و تشکیل یک پیکره جامع زبان فارسی است که به صورت مستمر توسعه یابد و به شکل روزانه و خودکار، متون جدید را دریافت، پالایش، اضافه و اصلاح نماید، که تنها یکی از کاربردهای آن در حوزه لغت نامه خواهد بود.
بر اساس این گزارش، بنظر می رسد کار لغت نامه بزرگ فارسی می تواند زودتر به پایان برسد اگر زمینه استفاده از هوش مصنوعی فراهم شود و این فناوری در خدمت تألیف قرار گیرد؛ بر تعداد مؤلفان آن افزوده شود و بودجه کافی برای تألیف این فرهنگ پیشبینی و تامین شود.
تألیف لغت نامه بزرگ فارسی در سالهای پایانی تألیف لغت نامه دهخدا به پیشنهاد دکتر سیدمحمد دبیرسیاقی در امتداد وصیت زنده یاد علامه دهخدا و اهداف مؤسسه لغت نامه دهخدا با همراهی دکتر سیدجعفر شهیدی رییس وقت مؤسسه شروع شد. در اواخر سال ۱۴۰۳ با بازگشت مؤسسه دهخدا به ساختار اصلی خود و بازگشت مؤلفان، شیوه جدید با حمایت رییس دانشگاه تهران با تکیه بر استفاده از تکنولوژیهای جدید و هوش مصنوعی مرحله مطالعاتی انجام شده و هم اکنون مرحله تکمیل پیکره زبانی در حال انجام می باشد و پیشبینی می شود با تامین بودجه و حمایت و همراهی دانشگاه تهران، تکمیل این لغت نامه بعنوان یک طرح ملی به سرعت صورت گیرد. بطور خلاصه از سال ۱۳۶۲ تا ۱۴۰۱ حرف «آ و الف»، و بخشهایی از حرف «ب» در هشت مجلد چاپ شده و دو مجلد هم آماده چاپ است. هدف از این نمایش، تشریح کامل فرآیند کار از ابتدا تا پایان به اساتید بود؛ که در اردیبهشت ماه سالجاری این برنامه را اجرا کردیم و موفق بود. وی در پاسخ به این سوال که دانشگاه تهران در این مورد چه کمکی می تواند بکند افزود: دکتر حسینی سرپرست پیشین دانشگاه تهران و دکتر امید رئیس دانشگاه با همراهی قابل تقدیری از این طرح استقبال کردند و در همان روزی که با ایشان جلسه داشتیم، دستورات لازم را به معاونت پژوهشی دانشگاه جهت پشتیبانی از این پروژه صادر کردند.

منبع: صد کادو